misir dil ailesi mesopotam anadolu ortadogu logograph cuneiform tablet civi yazili tablet phonetic ugaritic sumerian babil akad asur amori lidya hitit mitanni hurri hitit frigya urartu

✔ What is the best way to learn Hungarian?
✔ diyanetin deizme savaş açması
✔ Hungarian language phonetics

✔ hungarian Hungarian has traditionally been assigned to an Ugric branch within Uralic/Finno-Ugric, along with the Mansi and Khanty languages of western Siberia (Khanty–Mansia region), but it is no longer clear that it is a valid group. When the Samoyed languages were determined to be part of the family, it was thought at first that Finnic and Ugric (Finno-Ugric) were closer to each other than to the Samoyed branch of the family, but that now is frequently questioned.

hungarian songs lyrics : learning Hungarian Language
Learn Hungarian - Hungarian In Three Minutes - Self Introductions
Why Hungarian Language is easy - Fluent in 3 months

✔ uygur türklerinin masum olmaması : uygur ayrılıkçı hareketi amerika tarafından destekleniyor. amerika'nın en iyi kullandığı propaganda aracı islam. insan haklarını savunmak başka, çin'i bölmeye çalışmak başka. yarın çin halk cumhuriyeti de "kürdistan kurulsun" diye ayrılıkçı kürtlere 30 milyar dolar gönderirse görürsünüz ebenizi. ki petrol anlaşmaları yapacağını düşünürsek 30 milyar dolar para değil. uygurlar daha önce devlet kurmuş bir türk topluluğudur. son devletlerini de sovyetlerin desteğiyle 1944 yılında doğu türkistan cumhuriyeti adıyla kurmuşlar ancak fazla uzun ömürlü olamamışlardır ve çin tarafından 1949 yılında yıkılmışlardır. uygurların ana dili türkçe olsa da alfabeleri arap alfabesidir. diğer türk cumhuriyetlerinde kiril alfabesi kullanıldığını düşündüğümüzde uygurların araplarla ve islam diniyle daha yakın ilişki içerisinde oldukları anlaşılabilir. uygur herakatı daeş gibi dinci harekat. daeş militanı uygur'lu

çin islami cetelere karşı ülkesini koruyor. sonuna kadar haklı. uygur'luların yanlış yola sapmasını engeliyor. çin'in bu uygurlulara yatığı kıyağı kendi han çinlilerine bile yapmıyor. cocuk yapmak uygurluya serbest istediği kadar. arapca yazmak serbest. kültürü ile dans etmek şarkı söylemek serbest. adamların devlet eliyle uygurca yayın yapan radyoları var. camiler acık ibadet serbest. uygurca okullar serbest. uygurlular çinde yaşmaktan memnun. memnun olmayanlar cihatcılar. onlar memnun olmaz. dinlerde müslüman olmayan ya para verecek ya kellesi gidecek hükmü var ya. herif fakirlikten aclıktan avrupaya kacar. kral gibi yaşar. ülkesinde rüyasında göremediği hayatı yaşar. gelir burda ingilize düşman olur. ingilterde şeriat kurma hayaleri ile yaşar. şeriat kötü bir şeydir. kardeşi kardeşe düşman eder. tsk işid'e karşı operasyon yapareken pek cok uygur'lu kırgız, cecen türk askerini şehit etmiştir. vahabiler için kardeş öldürmek hoş. uygur türkleri inanışta bağnazlıkta aynı seviyede, ışid'le fingirdeşip çin'de katliam yapayım derken beceremiyorlar.

yüeçi, baktria, yani Toharlar, Çin yıllıklarına göre, Yüeçi - Tokharlar.
Tokharlar - Yüeçiler Çince 月氏 yuèshì veya 月支 ròuzhi adıyla bilinir. Eski Çince'de: Tokwar antik bir Orta Asya halkıdır.

✔ Urumçi, (Uygurca: ئۈرۈمچی, Ürümchi, Ürümçi, Çince: 乌鲁木齐 / 烏魯木齊, Wūlǔmùqí), Çin'in kuzeybatısında Sincan Uygur Bölgesinin başkentidir.

✔ Selenge ırmağı kazılarında bazı Hiung-nu Chanyu'leri nin, Hiung-nu Hükümdarlarının mezarları bulunmuş.

✔ Τοχάριοι - Toharistan - yüeçiler M.Ö. 3. yüzyılda Çin’in Şansi ve Gansu eyaletlerinde, kuvvetli bir devlet kurdular. Mete Yüeçiler, M.Ö. 203 yılında mağlup etti Yüeçiler devleti yıkıldı. Çin’den çıkarak Orta Asya’ya göçtüler. Makedonyalı İskender'in Baktria (Belh) bölgesinde kurduğu Grek hakimiyetine M.Ö. 166’da son verdiler. M.Ö. 129’da, Türkistan’a yerleştiler. şevket süreyya'ya göre yecüc mecüc olan halk dır, arapların korkulu rüyaları. arap dilinde yu-e-çi adı yecüc-mecüc şekline girmiş:

derbent, masallara göre yecüc-mecüc'ler, bu duvarların ardında yaşarlar ve açılsın diye daima da kapıları zorlarlardı. bütün çağlar boyunca kavimler; kuzeyden güneye ve güneyden kuzeye hep buradan geçtiler. tarih öncesi kabileleriyle, tarihi çağların istila dalgalarının geçit yeri burasıydı. iskitler, gimerler, medler buradan geçtiler. iran, roma, bizans, arap, selçuk, osmanlı imparatorluklarının sınırları burada sona erdi. bu milletler için bu geçidin ötesi dünyanın sonu sayılırdı. buraya taştan bir çin seddi çektiler. araplar, bu geçide 'bab-ül-ebvab' yani 'kapıların kapısı' dediler. bu kapının arkasında yaşayan kavimlere yecüc-mecüc adı verildi ve insan taifesinin dışında sayıldılar.

Niri Kağan Yazıtı, BOMBOGOR YAZITI
QUTLUG (KUTLUĞ – KUTLU) Yüzük ve Mühürü
✔ Baksı; Kamlık sıfatının yanında Komuz da çalan müzisyen, şair ve destan anlatıcısı dır.
komuz, lyaştornıy, sikke. kazakistan taraz da bulunan lyaştonıy 'a göre "sözüm, söz verdim" anlamında tamga mühür.

Muasır medeniyet olma yolunda ilerlemek, kurulan sisteme bağlı kalmak, akılcı yoldan çabalarımızı sürdürmek istiyoruz. Ve bugünün dünyasında kimse "aman nasıl olsa onun diktatörü benim değil" de diyemez.Oy toplamak isteyen diktatör partisine yol vermedik diye (her ne dediyse) o mu olacağız? Niye Tayyibin yanında duracakmışım. İşi gücü paranoya.

Narsizm tabanlı kendine hayran olmak güdüsü tüm akp'lilerde var ve bu sapık güdü nedeniyle, Atatürk'ün "muasır medeniyet seviyesini yakalamak" söylemine çatıyorlar. Akp'de "muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkmak" söylemini defalarca işittik. Muasır medeniyet güncel yaşam koşullarının çağdaş olmasından başka birşey gibi anlıyor bu akp'liler ve iddia ettikleri "muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkmak" ifadesinin ne anlama geldiğini kendileri de kavramış değiller. Çünkü böyle birşey olanaksız. Muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkmak olanaksızdır. Olanaklı olması için geleceği yaşamak gerekir.

✔ Akp'lilerin yaptıkları şu dur;  Akp döneminde ilahiyat fakültesi 17 den 100 'e çıktı, imam hatip öğrencisi 60,000 iken 1,5 milyona yükseldi. imam hatip öğrenci sayımız 1.5 milyon.

1420 yıl önceki Arapların siyasi yasalarını betimleyen kuran-kerim ile muasır medeniyete erişmek bir yana, muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkmak söylemi akp'nin en gülünç söylemidir. Kuran-kerimi uygulamak, 620'li yılların sosyolojisinden başka birşey ortaya çıkarmayacağını Atatürk bildiği için biz ilkelerimizi, gökten indiği sanılan kitaplardan değil, yaşamdan almak zorundayız söylemine ayrıca gıcık giderler ama gerçek Atatürk'ün söylediğidir, Tayyip'in söylediği değil. Çünkü fiziksel olarak muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkmak imkansızdır. Türkiye'nin bugün, diğer islam ülkelerinden avantajlı olmasındaki gerekçe, günün koşullarını yakalaması idi. Laiklik sayesinde vs. Laik koşullar ortadan kalktığında Tayyip'in "muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkmak" söylemini daha bi gülünç olacak.

ssg dilinde uzaydan duyulabilen haykırış anlamına gelir. muasır medeniyet anlayışı, 1400 yıl önce gökten zembille indirilmiş kitaba ölümüne inanmak olan liderden yeğ dir. araplara gerçek islam'ı öğreten anadolulular tarafından bol bol malzeme edilen durum.

✔ Emeviler den itibaren islam dini kralların, padişahların, siyasilerin elinde çıkar amaçlı kullanılmaya başlanmıştır. islam din olmaktan çıkıp sömürü aracı olmuştur.

✔ diyanet başkanı ali erbaş ın kadir mısıroğlu ziyareti : ali erbaş, keşke yunan galip gelseydi diyen atatürk düşmanı kadir mısıroğlu'nu 10 kasım'da ziyaret etmesi olayıdır.

✔ edirne'de atatürk'ü anma töreninde e.ş. isimli kadın "atatürk ilah değildir, allah'ın kanunları var. atatürk batı'nın kanunlarını getirdi" diye bağırınca gözaltına alındı. kadın hakaret ettiği için değil, provokasyon yaptığı için tutuklanmış.

✔ Navarin katliamı, 3000 Türk Yunanlarca öldürüldü. 19 Ağustos 1821 günü kapılar açılınca, Yunanlar hemen içeriye hücum etti ve kaçabilen 160 kişi dışında 3000 kişilik tüm nüfusu öldürdü. Tarihçi George Finlay, Phrantzes adlı Yunan bir rahibin katliama tanıklık ettiğini söyledi ve onun anlattıklarından yola çıkarak aşağıdaki tanımı yaptı: Mermiler ve kılıçlarla yaralanmış kadınlar kaçmak umuduyla denize koştu, bu sırada kasten vuruldular. Kollarında bebekleri olan annelerin kıyafetleri çalındı ve tek gizlenme yeri olan denize koştular, suda çömelirken insan olmayan tüfekli askerler tarafından vuruldular. Yunanlar bebekleri annelerinin kollarından aldı ve kayalara vurdu. Üç ve dört yaşlarındaki çocuklar denize atılarak boğuldu. Katliam bittiğinde cesetler ya denize atıldı ya da sahile yığıldı ve bir salgın hastalık tehdidiyle karşı karşıya kalındı.

✔ ibb personelinin imamoğlu aleyhine miting yapması

✔ 90'lı yıllarda da G20 içindeydi. 2019 yılında dolar düşmezse G20 de yokuz. Resmi işsizlik %15, gayrı resmi işsizlik %25. Her üç gençten biri işsiz. ahlaksız çomarlar hala tüp kuyruklarından bahsediyorlar.

✔ anadolu ajansı yine veri girmeyi bıraktı uzun süredir 99.4te takılı kaldı. ekrem imamoglunun zaferi türklerindir. öcalan üstünden türklerin damarına basarsanız, yok sayarsanız, apo'nun destek mektubunu da mitilinizi de klozete atıp işte böyle tek yumruk olurlar. belediyeye kene gibi yapismis aktrollerin arpasinin kesilecegini gormek cok sevindirici. umarim iyi bir calisma ile hem kimlikleri hem de bugune kadar yaptiklari manipulasyonlar da belirlenir.

✔ ambalaj paketteki ürünlerin yüzde 9'unun içeriği farklı

✔ Avrupa'da en pahalı gıda ve alkolsüz içecek Norveç'te

✔ ilber ortaylı'nın biliyorsunuz dediği şeyleri bilmemek

✔ murat kazanasmaz, istanbul belediyesi çalışanı değil akp elemanıdır partizandır. 24 haziran 2019 itibariyle ağababaları görevi bırakacağına göre bu arkadaş da kapının önüne koyulmalıdır.

✔ ibb seçimleri akp'nin, terörist apdullah - osman öcalan kardeşler ile işbirliği yapacak kadar alçaldığını göstermiştir. gündemi 3-4 gün geriden takip ediyorsun, terörist olarak kırmızı bültende aranan osman öcalan trt'de röportaj verip akp'ye oy istedi, "pkk istanbul'a sızacak" diyen kel adam içişleri bakanı o röportajı seyretti, halbuki özel harekatı alıp osman öcalan'ı tutuklaması gerekirdi çünkü polis teşkilatı, kel adamın meşgul ettiği makam olan içişleri bakanlığına bağlı. bundan ayrı abdullah öcalan'ın mektubuna methiyeler düzen tayyip erdoğan var bir de!

✔ hentiy sıradağları, moğolistan'ın kutsal dağı burhan haldun dağı'nı da kapsamaktadır. cengiz han'ın moğolcada ikh khorig denilen gizli mezarının bu bölgede olduğuna inanılmaktadır. Moğol tercümanım Uelun'a göre, Cengiz Han mezarının bulunmasını istemiyordu, ona saygı gereği, aranmamalıydı bu mezar. Mezarını bulmamızı isteselerdi bir işaret bırakırlardı. Ulanbatur üniversitesi 'nin arkeoloji bölümünden Dr. Diimaajav Erdenebaatar bu mezarı bulmaya uğraşan Japon-Moğol ekibi ile çalışıp Cengiz Han'ın doğum yeri olan Hentiy bölgesinde yoğunlaşmış.

Dr Erdenebaatar 2001'den bu yana Moğolistan'ın orta kesimindeki Arkhangai bölgesinde, Hun krallarının iki bin yıllık mezarlığında kazı çalışmaları yapıyor. Cengiz Han, Hunların Moğolların atası olduğuna inanıyordu. Bu nedenle mezarı onlarınkine benzeyebilirdi. Hun kralları 20 metre derinlikte ahşap bölmeler içine gömülür, yerin üzerine kare şeklinde taşlar dizilirdi. Dr Erdenebaatar'ın ilk mezarı kazması 10 yaz sürmüş, burası daha önce soyulmuş olmasına rağmen Hunların uzak diyarlarla diplomatik ilişkilerini gösteren Çin at arabası, Roma cam eşyası ve çok sayıda değerli metal bulunmuştu. üniversitenin arkeoloji müzesinde altın ve gümüş heykelcikleri, bunlar üzerinde leopar ve tek boynuzlu at desenlerini görmek mümkündü. Bu imgeler Cengiz Han ve sonrası dönemde de kullanılmıştı ancak Hun tarzı bir gömütün bulunması biraz zor.

Mezar üstündeki taşlar kaldırılmış olabilir. Moğolistan'ın genişliği düşünüldüğünde 20 metre derinlikte bir mezarın bulunması neredeyse imkânsız görünüyor. Bölgedeki inanca göre Cengiz Han'ın mezarı, başkent Ulanbatur'un 160 km kuzey doğusundaki Hentiy sıradağlarının Burhan Haldun tepesinde. Ancak mezarın kesin yeri belli olmadığı gibi bu iddiaya karşı çıkanlar da var. Mezarın yerini kaybetmek için üzerinde bin at gezdirildiği söylencesi mezarın bir vadide olduğuna işaret ediyor ve buna göre Hun mezarlığı uygun aday olabilir. Ama Cengiz Han'ın bir dağa gömülmeyi vasiyet ettiği de biliniyor. Bu nedenle Burhan Haldun dağı da makul bir aday.

✔ Q, W, X 'in ortaya çıkardığı gerçekler üzerine değini, guncelmeydan com.
✔ Pinterest : Türk Mitolojisi, Turkish Mythology, Turkish Culture.

✔ Hüseyin Oğuztürk : Gök-Türk Tamgaları kitabı.
✔ Hüseyin Tekinoğlu : Göktürkler kitabı.

✔ O-U / Ö-Ü damgalarınıñ ayrımı için yeñi bir öneri
✔ Göktürkçe Ne mutlu Türk'üm Diyene yazısı.

✔ mongolia history, White Huns Kushan Empire
✔ Contemporary petroglyphs, drawings carved on rock showing Gokturks.

✔ The Xianbei state or Xianbei confederation was a nomadic empire which existed in modern-day Mongolia, Inner Mongolia, northern Xinjiang, Northeast China, Gansu, Buryatia, Zabaykalsky Krai, Irkutsk Oblast, Tuva, Altai Republic and eastern Kazakhstan from 156-234. The Xianbei were a northern branch of the earlier Proto-Mongolic Donghu.

✔ Turks kurultaj turkic kurultaj
✔ Northern Wei Tuoba
✔ The Xiongnu bronze belt buckle with animal styling. Source : Museum of Buriatian Scientific Center of the Siberian Branch of the Russian Academy of Sciences, Ulan-Ude.

Pomaks are ethnic Bulgarians. polovets kıpçak türkleri'ne slavlar'ın verdikleri ad. islam kaynaklarına göre kıpçak, bizans kaynaklarına göre kuman.

✔ kıpçak öz türkçe'de ağaç kovuğu. eski türk efsanelerine göre, oğuz kağan, it baraklara karşı bir akın düzenlemiş ancak mağlup olarak, dağlar arasındaki bir nehrin ortasında bulunan küçük bir adacığa sığınmak zorunda kalmış. bu adacıkta, savaşta ölen askerlerden birinin karısı, bir çocuk doğurmuş. evleri ya da çadırları olmadığı için, büyük bir ağaç kovuğunda gerçekleşmiş doğum. bu nedenle de oğuz kağan çocuğa kıpçak adını vermiş. kıpçaklar'ın bu çocuğun soyundan geldiğine inanılır.

✔ Fikret ALKAN : yazı’nın Bulunuşu
✔ Babil hükümdarı Nabonidus; Ay, Güneş ve Venüs'e dua ederken tasvir edilmiş. Nabonidus, Sümer ve Akad Kralı unvanını kullanan son hükümdarlardan biridir.

✔ asur’da hayat ağacı MÖ.14. yüzyılda yeni bir düşünce şeklini alır. MÖ 14. ve 13. yüzyıllarda kraliyet mühürlerinin vazgeçilmez motifidir. Hayat ağacı dini içerikli sanat eserlerinin yanı sıra MÖ14. yüzyılda Tukulti Ninurta döneminde Kar Tukulti Ninurta Sarayı’nın duvarlarını süsleyen en önemli bezeme örgesi olur. Tukulti Ninurta Sarayı’nda duvarlar kutsal ağaç motiflerinin çok renkli freskolarıyla oluşturulan büyük panolarla süslenmişti. Bu panolardaki betimlemelerde hayat ağacı yine merkezde olup, iki yanında da kanatlı cinler bulunmaktadır. Hayat ağacı bu betimlemelerde palmet olarak çizilmiştir. İki yanındaki bakışımlı, kanatlı cinlerin ellerindeki küçük sunak kaplarıyla ağacı kutsamakta ya da aşılamakta oldukları tahmin edilmektedir.

Asur’da dini bir anlamla yer bulan bu betim Tukulti Ninurta Saray duvarlarında karşımıza çıkar. Stilize edilmiş ağacın palmetlerle çevrilmiş olması da ilk kez bu dönemle birlikte kullanılan bir kompozisyonlarda kanatlı cinlerin yanı sıra keçi motifi de kullanılmıştır. Sümerlerden farklı olarak betimlemede stilize palmetler kullanılmıştır. Keçi betimlemeleri de farklılık gösterir. MÖ 13.y.y’dan itibaren bu tür düzenlemeler Asur sanatında sıkça kullanılır. Asur hayat ağacı inancının kökeninde Sümer hayat ağacı inancının biçim değiştirmiş izleri bulunur. Sümer’de Dumuzzi’nin kendisi olarak algılanan hayat ağacı Asur’da imparatorluk simgesi olabilecek değerde yüceltilmiştir.

Mezopotamya sanatında en erken dönemden itibaren saray duvarlarının kabartma veya boya bezemeyle süslendiği bilinmektedir. Bu durum Asur’da da gelenek. Geç Asur Dönemi’nden önce, duvarlar sıva üzerine direkt olarak uygulanan boya ile yapılan fresk ya da kalıpta dökülen tuğlalarla oluşturulan kabartma betimlerle bezenmekteydi. Asurnasirpal döneminde mimari dekorasyondaki geleneksel formlar kireç taşından büyük duvarlar üzerine uygulanan yüksek kabartma şeklinde yapılan oymalarla zenginleşmiştir. Bunlar üzerinde yer alan betimlemelerde ele alınan temel konulardan birisinin hayat ağacı olduğu görülür. Asur kenti olan Nimrud, Kalah ya da Kalhu olarak da bilinmektedir. Kentin baş tanrısı Ninnurta savaş ve av tanrısı olarak saygı görmüştür. Bu kentte inşa edilen Asurnasirpal’ in sarayı Kuzeybatı Sarayı olarak adlandırılmakta.

Bu saray Layard tarafından 1848’de keşfedilmiştir. Gösterişli Asur saraylarının ilk klasik tipi olarak görülen bu saray, anıtsal kapı figürleri ve kabartmalarla süslenmiştir. Kalhu, Orta Asur Dönemi’nde bir eyalet merkeziyken, Asur kralı II. Asurnasirpal tarafından başkent olarak seçilmiştir. Sitadel kentin güneybatısında bulunmaktadır. Tapınaklar ve kralın sarayları ise höyüğün üstüne yapılmıştır. Ziggurat, Ninnurta, İştar ve Kidmuru tapınakları ise kuzeybatıda bulunmaktadır. Kuzeybatı Sarayı ise Ziggurat’ın güneyinde inşa edilmiştir. Kapıları taştan yapılmış dev aslan ve boğalarla korunan sarayın duvarları, kralın askeri ve avla ilgili başarılar ve tanrısal yaratıkları gösteren sahneler oyulmuş taş levhalarla kaplanmıştır. Kalhu, Asur MÖ 612’de işgal edildiği zaman yıkıma uğramıştır ve yerleşim MÖ 2. yüzyılın ortalarına kadar sürmüş.

Kuzeybatı sarayında sarayın kalbini oluşturan taht odasının duvarları alttan taş kabartmalar, üstten de fresklerle bezelidir. Tüm Yeni Asur saraylarında kullanılan bu taş kabartmalar sarayın yapımı sırasında taslak olarak işlenmiş yerlerine oturtulmuş aralarında kalan boşluklar ve duvarların alt bölümü molozlarla doldurulmuştur. taht odası kabartmalarından en önemlisi tahtın arkasındaki arka duvarda bir niş içine yerleştirilmiş olanıdır 1.70 metre yüksekliğinde ki bu panoda, ortada stilize edilmiş bir hayat ağacı, bunun her iki yanında kral, kralın arkasında koruyucu cinler ve tüm sahnenin üzerinde de güneş kursu içinde baş tanrı Asur gökten yere iner durumda betimlenmiş. kralın tanrı tarafından tahta oturtulduğu ve gücünü ondan aldığı anlatılmak istenmiş olmalıdır.

Taht odası dahil olmak üzere sarayın kabartmalarla bezeli tüm odalarının köşe dönüşlerinde stilize kutsal ağaç motifli kabartmalar yerleştirilmiştir. Sarayın kapı yolu üzerinde bulunan kabartmalardaki figürler dinsel olarak bu kapıları koruyucu amaçlıdır. Burada bulunan kabartmalarda kanatlı olarak betimlenmiş bir erkek figürü bir keçi ve buğday başağı ya da bir geyik ve bir dal tutmaktadır . Sarayın “I” Salonu olarak isimlendirilen salonundaki kabartmada İştar’ı simgeleyen iki kanatlı tanrıça figürü bulunmakta. Kutsal ağacın önünde duran iki tanrıça ellerinde bir kolye tutmaktadır. Ancak bu kolyelerin büyüklüğü dikkate alınırsa bilezik ya da bir pazıbent olduğu da düşünülebilir. Tanrıçaların her iki bileği rozetli bileziklerle süslüdür. Sarayın “Z” olarak isimlendirilen salonunda kutsal ağaca doğru yönelmiş kanatlı bir tanrı bulunmakta. Her iki kolunda ve bileğinde, uçları süslemesiz pazıbent ve bilezik bulunmaktadır. İki salondaki kompozisyonda Hayat ağacı stilize palmetlerle çevrilmiş şekilde çizilmiş.

Nimrud ’da sarayın “B” odasının sonunda kral tahtının arkasındaki niş içine yerleştirilmiş çıtasından yapılma kabartmada Kral Asurnasirpal betimlenmiştir. İki defa olmak üzere kutsal ağacın her iki yanında gösterilmiştir. Burada kral kanatlı güneş kursunun altında tanrı Asur’dan krallık yetkisini alır şekilde betimlenmiştir. İki taraflı olan betimde kralın arkasında koruyucusu kanatlı cinler yer alır.
Bu yaratıklar ellerinde kova ve kozalak taşırlar

Nimrud ‘da bulunmuş Metropolitan Sanat Müzesi’nde sergilenen II. Asurnasirpal’e ait saray kabartmalarında ise kanatlı erkek ve kuş başlı kanatlı tanrılar kutsal ağaçlarla birlikte betimlenmiştir
Yeni Asur Krallığından günümüze ulaşan en popüler eserler saray duvarlarını süsleyen kabartmalardır. Özellikle Kalhu, Dur- Şarukin ve Ninive’de 19. Yüzyılda yapılan arkeolojik kazıların en gözde buluntuları olan bu eserler Louvre ve British Müze’sinde sergilenmektedir. Kral ve hizmetkârının bulunduğu bir betimde kral elinde bir kap tutmaktadır ve bir başlık giymiştir. Kralın tuttuğu kâse krallık gücünü simgelemekte.

Asur’da hayat ağacının ikonografisi değişse de kutsal benliği değişmez. Sonuçta söz konusu örge ulusal tanrı Asur’un sembolü olarak seçilir. Ölüm ve doğuşun sonsuz dolaşımını oluşturan bu motif kral giysilerinde mücevherlerde, resmi mühürlerde sık sık betimlenir. Asur’daki pek çok sanat eserinde kutsal selamlama şekliyle ağacı aşılayan kral bereketin artmasına yardım eder. Bu kral ile hayat ağacı arasında kutsal bir bağ olduğu düşünülebilir.

Asur kabartmalarında Tanrı’nın hayat ağacında tecelli ettiği görülür. Bir kabartmada Tanrı, bir ağaçtan çıkar biçimde gövdesinin üst kısmıyla betimlenir. Ağacın yanında su akmakta ve bir keçi ağacın yapraklarını yiyerek beslenmekte. Hayat ağacı Asur’da Sümerlerdeki inanca göre içerikte farklılık gösterir. Öyle ki Asur’da hayat ağacı hem tanrı Asur’un, hem de kralın sembolü olarak da kullanılır. Sümerlerde ise Dumuzi’nin kendisi olarak algılanır. Ancak özde ağacın kutsallığı ve inanç ürünü olması aynıdır. Her toplumda değişik şemalarla betimlenen hayat ağacı Asur’da esas olarak taş bir atlık üzerinde bir palmet başlığıyla bir ağaç gövdesinden oluşturulan bir düzenekle karşımıza çıkar. Bu düzenlemede süs olarak çam kozalağı veya nar kullanılır

Hayat ağacının hem Sümerlerde hem de Asurlularda ortak olan yönü ise ağacın ölüm ve yaşamın simgesi olmasıdır. Her iki uygarlık da bu örgeyi ölümsüzlük simgesi olarak görür. Hatta Asurlular bir adım daha ileri giderek krallarına da aynı ölümsüzlük payesini biçerler. Hayat ağacının ortaya çıkışı insanın düşüncesinde kapladığı alan, din olgusu ve yaşam üzerindeki etkisi sebebiyledir. İnsanı ağaca saygı duymaya iten nedir? Ağacın pek çok fayda verici gücünün olması, ağacın tanrısal nitelikte yaratıcı ve dirilik verici güçlere sahip olmasıdır. İşte bu sebeple Asurlular ağacı tanrı ile eşdeğer görmektedirler.

Ölüm ve doğuşun sonsuz dolaşımını oluşturan bu sembolün kral giysilerinde, mücevherlerde, resmi mühürlerde betimlenişine sıkça rastlanır. Söz konusu bu örgenin betimlendiği tüm alanlarda merkezde yer alması da taşıdığı öneme yorumlanabilir. Dolayısıyla da inanç ürünleri ile sanat eserlerinin ortak noktaları o toplumun dini yaşam biçimini açıklama konusunda önem taşır. Bu önem Asur’da yapılan kült törenlerinin betimlenişiyle ortaya çıkar. Asur’daki birçok sanat eseri üzerinde kutsal selamlama şekliyle ağacı aşılayan kral bereketin artmasına yardımcı olur
. Bu düzenlemeden anlaşılacağı üzere kral ile hayat ağacı arasında kutsal bir bağın olduğu düşünüle bilinir. Bunun yanında ağacı koruyan örgelerin betimlenmesi topluma göre değişse de işlevleri değişmemiş.

Sümerlerde birbirine bakışımlı keçi iken, Asurlarda bazen cinler, bazen kanatlı yaratıklar, bazense krallar şeklindedir. İşlevleri hep iyi ruhu ve koruyuculuğu temsil etmek olmuştur (Levha IXa)118.
Hayat ağacının Asur imparatorluk sanatında ikili bir işleve sahip olduğu gerçeği ortaya çıkmaktadır. Burada ağaç Asur kralları tarafından ellerinde bulunan dünya düzeninin kutsallığını sembolize etmesinin yanı sıra üstün insan olarak kralı da temsil eder. Ağaç kral tarafından sürdürülen dünya düzenini de simgeler. Asur hayat ağacının Sümer ağacıyla benzerliği gözlenir. ikisinde de tanrı sembolü olarak karşımıza çıkan hayat ağacı bu niteliğinin yanı sıra söz konusu uygarlıklarda ölüm ve yeniden doğuşun simgesi olarak işlevini sürdürür.

Bir inanç geleneği ölümsüz yaşamın simgesi olan hayat ağacı şekillerinin çeşitli ve zengin olması Asur’a özgü olup sanat ve dindeki önemini vurgulama açısından önem taşır. Burada üzerinde durulması gereken bir diğer konu ise Asur krallarının tanrı Asur’ un yerine geçecek kadar yüceltilmesidir. Bu anlayış beraberinde tanrı - kral – hayat ağacı birliği gerçeğini ortaya koymaktadır. Bunun en iyi kanıtı ise yaygın Asur betimlemelerinden olan kült hareketi yapan cinler arasındaki ağacın kralı temsil ettiğini gösteren kabartmalı orthostatlardır.

Asur hayat ağacının somut olarak tanrı ile eşdeğerde tutulmasının özündeki gerçek ağacın tanrısal niteliklerle yaratıcı, dirilik verici güçlere sahip olmasıyla açıklanır. Çünkü daha önce de değinildiği gibi insanoğlunun yaşamında ağacın çok önemli bir yeri vardır. İnsanoğlunun ağaca çok derin saygı duyma sebeplerinin başında ağacın fayda verici birçok güçlerinin olması gelir. Bu durum Sümer ve Asur’da aynı şekilde belirtilmiştir. Çünkü insan yapı olarak kendinden güçlü olana saygı duyar. Belli ki hayat ağacına inanan toplumlarda ağacın tanrısal güçlere sahip olması ona saygı duymanın yanı sıra korunması gerektiğini de ön plana çıkarır.

Bunu kanıtlayan ise betimlemelerde ağacı koruyan örgelerinde kullanılmasıdır. Bunlar da hayat ağacının cinler, devasa yaratıklar tarafından korunmasının konu edildiği betimlemelerd ir. Cinlerle ağacın birlikte kullanılması Asur sanatında yaygındır. Cinlerin bu sahnelerde kralın yerine betimlendiği düşünülürse ağacın kral tarafından da saygı duyduğu korunduğu ortaya çıkar. Asur mühürlerinde kullanılan başka bir betimleme ise hayat ağacından meyvelerin sepetlere toplanarak diğer ağaçların aşılanmasını amaçlayan betimlemelerdir. Bu düzenlemede tıpkı Sümer’de olduğu gibi hayat ağacının bolluk ve bereketle ilgili olduğu anlaşılmakta. Bu durum tanrının bereket dağıtan özelliğinin ağaca atfedildiğini gösterir.

Sümer’deki inançtan farklı olarak hayat ağacı Asur’da güç ve kudreti de simgeler. Örgenin saray duvarları ve tapınaklara işlenmesi bu öngörüyü kanıtlar. Tukulti Ninnurta I sarayının duvarlarında hayat ağacının iki yanında bakışımlı kuş gövdeli cinlerle oluşturulan düzenlemelerden çıkarılacak sonuç bu düzenlemenin kralın kendisi tarafından tasarlanmış olduğu. Asur sanatında geniş yer alan hayat ağacı motifi bazı yerlerde palmet şeklinde betimlenir. Nimrut’dan Salmanasar kapısının T avlusunda bulunan panel üzerindeki betimlemede merkezde bakışımlı iki kral her ikisi de tanrı Asur’u temsil eden kanatlı diskin altında yer alır. Kutsal selamlama olarak geçen bu betimlemede hayat ağacı iki kralın arasındadır. Asur sanatında güneş kursu, hayat ağacı, kral ve cinler en fazla kullanılan öğeler olup bu toplumun hem siyasi erki, hem dini inancı hem de toplum yaşamı hakkında yorum yapmaya fırsat verir.

Bu eserler arasında bir silindir mühür üzerinde kutsallığın ilahiliğin temsilcisi kral, hayat ağacının üzerinde kanatlı güneş kursundan çıkan hayat suyunu tutmaktadır. Bu üçlünün bulunduğu bir başka betimleme ise Kalhu II. Asurnasirpal sarayı taht odasındaki panoda bulunmuştur. Hayat ağacının üzerindeki kanatlı güneş kursu içindeki baş tanrı Asur gökten yere iner şekilde tasvir edilmiştir. Bu düzenlemeden kralın tahtına tanrı tarafından oturtulmuş olduğu ve gücünü tanrıdan aldığı anlatılmak istenmiş olabilir.

Asur’da hayat ağacı sonsuzluk ve ölümsüzlük sembolüdür. Onun sayesinde imparatorluğun yüzyıllar boyu ayakta kaldığına inanılır. Bir düşünce ürünü ve inanç varlığı olan hayat ağacı Mezopotamya’da hem özünü geliştirmiş hem de çevresini aydınlatmış, kendinden sora gelenleri beslemiştir. Öyle ki sanat eserlerine bakarak Sümer ve Asurların günlük hayatlarını öğrenmek mümkündür. Yeni Asur dönemine ait bir fildişi tarakta yer alan betimlemede hayat ağacına yapılan kült törende giyilen kıyafet yapılan töreninin özelliği hakkında yorum yapmak o dönemi ait bilgi almak mümkündür. Bu betimlemedeki kutsal sayılan hurma ağacı önünde sırtını dönen bir rahip ve elinde bir buket açmamış çiçek bulunmaktadır. Bu betimlemedekilerden İştar ve Tammuz’ temsil edilir. Tanrı burada çiçek tozlarıyla ağacı aşılar ve verimliliği sağlar. Tarağı kullanan kişinin de ağacın güçlerinden yaralanacağı inancı Mezopotamya insanının hayat ağacına olan bağlılığını ortaya koyar.

Bir Asur belgesinde İştar’dan Hayat ağacı tanrıçası olarak bahsedilmektedir. Asur ülkesinde Hayat ağacı kraliyeti ya da Asur ülkesini simgelemektedir. Asur sanatında da hayat ağacının çok zengin bir kullanımı vardır. Duvar bezemelerinde, kral mühürlerinde kullanılmıştır. Asurlularda hayat ağacı insanlarla Tanrılar arasında aracı konumdadır. Saray duvarları, resmi odalar ve tapınaklarda sıklıkla bu motifin yer alması hayat ağacının ne kadar önemli olduğunun göstergesidir. Asur kabartmalarında Tanrı’nın hayat ağacında tecelli ettiği görülür. Bir kabartmada Tanrı, bir ağaçtan çıkar biçimde gövdesinin üst kısmıyla betimlenir. Ağacın yanında su akmakta ve bir keçi ağacın yapraklarını yiyerek beslenmektedir. Bir Asur belgesinde İştar’dan Hayat ağacı tanrıçası olarak bahsedilmektedir. Asur sanatında da hayat ağacının çok zengin bir kullanımı vardır. Duvar bezemelerinde, kral mühürlerinde kullanılmıştır. Burada hayat ağacı insanlarla tanrılar arasında aracı konumdadır. Saray duvarları, resmi odalar ve tapınaklarda sıklıkla bu motifin yer alması hayat ağacının ne kadar önemli olduğunun göstergesidir.

Şenay ÖZTÜRK ATEş, YÜKSEK LİSANS TEZİ

✔ ninkasi ilahisine göre, biranın dökülmesi dicle ve Fırat’ın hücumu gibi idi. ninkasi’ye çevirisi Miguel Civil tarafından yapılmıştır:

✔ Moğolistan’daki Göbeklitepe Hüys Tolgoy Yazıtı

✔ Senin baban Enki, Nidimmud/yaratılış efendisi. Senin annen Ninti, kutsal gölün kraliçesi. Senin baban Enki, Nidimmud efendisi. Senin annen Ninti, kutsal gölün kraliçesi.

✔ tanrının görüşünü öğrenmek isteyen rahiplerin yanına gider tanrı ve kendisi arasında aracılık yapması için.Nergal vahşi bir aslan ya da aslan – iblis şeklin de, Nabu ise yılan- ejderha şeklin de tasvir edilmiştir.

✔ Eski Mısır mutfağı, Ninkasi (bira tanrıçası) gibi Hathor sarhoşluk Hanımefendi” olarak biliniyordu.

✔ Saccharomyces cerevisiae tek hücreli bir ökaryot canlı, Fermantasyon Biyoteknolojisi alanının önemli mikroorganizmalarından biridir.