turkiye tarihi anadolu osmanli rumi roma bizans balkan kafkas tcye isyanlar terorden kurtulus operations kuvayi milliye sinirlari - 3

104 Yıl Önce Trabzon'un Ruslar Tarafından İşgali 1916

What on Earth Happened to the Circassians?

Greco-Turkish War - Treaty of Sèvres I THE GREAT WAR 1920

✔ Osmanlı'nın Alman topraklarında heba ettiği Anadolu'nun yetimleri. OSMANLI'NIN YETİMLERİ darüleytam - yetimler Yurdu ÇOCUKLARININ ALMANYA'YA GÖNDERİLMESİ. Berlin'deki tren garına inen 314 yetim çocuğun gözlerindeki ürkekliği 1917 Nisan Sirkeci Garı’ndan bir tren kalkar, kalabalık bir grubu Almanya'ya götürmektedir. Yaşları 14-16 arasında değişen 314 yetim çocuk, Osmanlı Almanya ile bir anlaşma yapmış, Yetim Türk çocuklarına meslek edindirilecek ama olay ve niyet gerçekten öyle mi orası karışık, Balkan ve 1.Dünya Savaşlarında binlerce vatan evladı arkalarında yetim çocuk bırakarak toprağa düşer, Osmanlı Maarif Nazırı Ahmet Şükrü Bey'in teklifi ile 25 Kasım 1914 yılında yetim çocuklar için bir yurt kurulur, darüleytam - yetimler Yurdu

darüleytam'ın kuruluş amacı yetim ve korunmaya muhtaç çocukların barınma, bakım beslenme ve eğitimlerinin sağlanması zanaat dalında ihtisas kazandırarak geleceklerinin garantiye alınması ama Osmanlı savaşlarda o kadar çok vatan evladını kaybeder ki darüleytam çocuk sayısı da neredeyse 20 bini bulur, bu çocukların barınma bakım ve beslenmeleri devlete külfet olmakta ve bu külfet nüfus dan kurtulmak gerekmektedir. Oysa Almanya'nın işgücü açığı vardır ve yapılacak şey belli, darüleytam'ın kuruluş yönetmeliğinde var olan eğitim maddesinden yararlanarak darüleytam çocukları Eğitim Çırağı adı altında Almanya’ya göndermek, Almanya ile bir işbirliği anlaşması imzalanır Osmanlı'nın yetim Türk çocukları gruplar halinde Almanya' ya gönderilecek orada maden ziraat ve diğer el zanaatlarında çalışan ustaların yanına verilerek meslek öğreneceklerdir.

ilk grup olarak Ankara Bursa Söğüt Manisa Afyon Edirne Maraş Kilis Konya Niğde Antep Darüleytam’larından yaşları 14-16 arasında değişen 314 çocuk seçilir. Almanya'ya ulaşan bu 314 kişilik grup için Haziran 1917’de Berlin'de seremoni düzenlenir. Alman çocukları meraklı gözlerle başlarına fese benzetilmiş mavi bir kep üzerlerine Avrupai kesimli mavi bir pelerin giydirilmiş bu yabancı çocukları izlerken yetim Türk çocukları da şaşkınlık merak ve biraz da korku ile onlara ve etrafa bakınmaktadırlar sonra yetim çocukları eğitim alıp meslek öğreneceklerini sandıkları ustalarının yanına dağıtılırlar. Yetkililer onları gönderirken farklı şeyler söyleseler de 200 çocuk madenlerde 84 çocuk tarlalarda çalışmaya gönderilmiştir. Zanaat öğretmek için ayrılan hepi topu 30 çocuk, Özellikle maden de çalışan çocukların koşulları çok zor Yetersiz barınma ve bakım şartlarında haftanın yedi günü çalışmaktadırlar.

Alman madenciler ucuz olduğu için domuz etli çorba ile karın doyururken Yetim Türk çocukları bu koyu renkli çorbayı içmeyi reddediyor karınlarını daha çok yavan ekmekle doyurmak zorunda kalıyorlar ama zamanla yetersiz barınma , yetersiz giyinme , yetersiz beslenme madende çalışmanın zorlu koşullarıyla birleşince çocuklar hastalanıp ölmeye başlarlar Oysa aynı madende çalışan Alman çocuklara farklı davranılmakta hatta onlara haftada bir gün tatil ve maaş verilmektedir. Bunu gören yetimler bu haklardan yararlanmak ister yararlanamayacaklarını öğrenince de ayakta kalanlar yolunu bulanlar madenlerden kaçmaya başlasalar da Alman polisi yakalayıp tekrar madene göndermektedir.

Osmanlı yetkilileri onları gönderirken Meslek öğrenerek kalifiye eleman olacaksınız çok çok iyi maaşlarla çalışacaksınız diyerek göndermiştir. Almanya bu firarilerle ilgili sıkıntısını Osmanlı’ya bildirir Böyle anlaşmamışlardır çünkü Yaptıkları anlaşmaya göre Çocukların çoğunluğu madenlerde çalışacak ancak yüzde onu zanaat öğrenecek gelen tüm çocuklar 3 yıl bilabedel çalışacak ancak dördüncü yıldan itibaren ücret alacaklardır, Almanya 314 darüleytam çocuk dan oluşan ilk grupun kalanlarını istanbul’a geri gönderir ama bu grup gittikleri gibi dönememiş yaşam ve çalışma koşulları nedeniyle çok fazlası yaban ellerinde yitip gitmiş çünkü Osmanlı çok kızar ama çocuklara, Almanya benim için nitelik önemli derken Osmanlı için nicelik önemli Çünkü Osmanlı bu yolla en az 5 ile 10 bin çocuktan kurtulmayı hesaplamaktadır hatta ikinci grup için 500 çocuk toplanmaya başlanmıştır bile.

Osmanlı kararını değiştirir Çocuk gönderme planını değil hangi çocukları göndereceği kararını değiştirir Gönderilen ilk parti çocukların daha çok şehirlilerden seçildiği sorunun buradan kaynaklandığı o nedenle daha mazlum ve sessiz olmaları nedeniyle Anadolu’nun yetim köylü çocuklarının gönderilmesine karar verilir, kurtulmak için Osmanlı’ya göre yaş grubu biraz daha düşürülmelidir Önemli olan daha çok yetimden ve masraftan kurtulmaktır, Yaş grubu düşürülür Anadolu'nun sessiz ve mazlum çocukları seçilir ve birkaç grup halinde binlerce yetim Türk çocuğu daha gönderilip Alman ailelerin yanına yerleştirilir Sonrası Kimse bilmiyor; Binlerce baba yaban ellerinde vatan diyerek toprağa düşerken O babaların bebeleri de gurbet ellerinde anasız babasız vatansız yitip gitmiş

Fotograf: Madenlerde ve zirai alanlarda çalıştırılmak için Almanya’ya gönderilen Avrupai pelerinler ve kepler giydirilmiş 14-16 yaş arasında darüleytam çocuklar 06.05.1917
Yıl : 2014 Cilt : 2014 ISSN : 1300-7025 Sayı : 243 Sayfa Aralığı : 68-73IO Kayıt No : 66718 Yayıncı : Tarih Vakfı, Yusuf’un kimliği Osmanlı arşivi daire başkanlığı